همه مهندسین در زندگی خود لحظه هایی را به یاد دارند که سعی کرده اند شغل خود را برای یک دوست و یا فامیل شرح دهند. این تجربه برای همگی آن ها به خصوص مهندسین شیمی دردناک بوده است.این موضوع از آنجا ناشی می شود که مردم اغلب درک درستی از مهندسی ندارند به خصوص رشته مهندسی شیمی که تفاوت زیادی بین معنای ظاهری و مفهوم باطنی آن وجود دارد.
یک مهندس شیمی قبل از آن که یک شیمیدان باشد یک مهندس است!
در مورد شباهت بين اين رشته و رشتهی شيمی محض و کاربردی بايد گفت برخلاف تصور عموم اين دو رشته شباهت بسيار بسيار کمی در واحدهای درسی (تنها 12 واحد) و تفاوت بسيار بسيار زيادی در حيطهی کاری با هم دارند و به هيچ وجه به دليل علاقهی زياد به درس شيمی و داشتن نام مهندسي نباید اين رشته را به عنوان رشتهی تحصيلی انتخاب کرد! حيطهی کاري مهندسان شيمی بسيار وسيع است و از پالايشگاههای بزرگ نفت و گاز، واحدهای پتروشيمی گرفته تا شرکتهای مهندسیمشاور و طراحی در زمينههای مختلف piping، PDMS و طراحی دستگاهها و تجهيزات مختلف مهندسی شيمی ميتوان نام برد؛ به طوري که پس از فارغالتحصيلی متوجّه خواهيد شد که دانش مهندسی شيمی بسيار فراگير و کاربردی است و در جزئی ترين مسائل و در زندگي روزمره نيز نمونههايی از آن به چشم میخورد.
تعریف :
مهندسی شیمی به انگلیسی: (Chemical engineering) عبارت است از فرآیندی شیمیایی از قبیل واحدهای یک پالایشگاه، پتروشیمی،صنایع چوب و کاغذ، صنایع غذایی، صنایع سلولزی، صنایع پلیمر، صنایع شیمیایی معدنی و غیره .
فرآیندهای مجزایی که توسط یک مهندس شیمی به کار گرفته میشوند (مانند تقطیر، استخراج و...) ، عملیات واحد نام داشته و شامل واکنش شیمیایی، عملیات انتقال جرم، انتقال حرارت و انتقال اندازه حرکت هستند. این فرایندها برای سنتز شیمیایی یا جداسازی شیمیایی با هم ترکیب میشوند.
سه قانون فیزیکی اساسی در مهندسی شیمی، اصل بقای جرم، اصل بقای انرژی و اصل بقای اندازه حرکت هستند. انتقال ماده و انرژی در یک فرایند شیمیایی با استفاده از موازنهی جرم و انرژی برای کل واحد، عملیات واحد یا بخشی از آن ارزیابی میشود. مهندسین شیمی اصول ترمودینامیک، سینتیک واکنش و پدیدههای انتقال را به کار میگیرند.
چندین سال پیش انجمن مهندسین شیمی امریکا تعریف زیر را برای مهندسان شیمی بیان کرد :
کاربرد اصول علوم فیزیکی همراه با مبانی اقتصادی و روابط انسانی در زمینه هایی که مستقیما به فرایندها و دستگاه هایی که در آنها ماده به منظور تغییری در حالت یا مقدار انرژی و یا ترکیبش تحت عمل قرار گرفته باشد.
دروس مهندسی شیمی در ایران :
بر اساس مصوّبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، علاوه بر دروس عمومی و علوم پایه که دانشجویان فنّی مهندسی موظف به گذراندن آن هستند، سایر دروس این رشته به دو دسته «اصلی» و «تخصّصی» تقسیم میشوند. دروس اصلی آن دسته از دروس هستند که تمامی دانشجویان مهندسی شیمی با هر گرایشی آنها را میگذرانند و دروس تخصصی به دروسی اطلاق میشود که با توجه به گرایش، دانشجو موظف به گذراندن آنها است.
دروس اصلی :
موازنه انرژی و مواد
مکانیک سیالات
انتقال حرارت
انتقال جرم
طراحی رآکتورهای شیمیایی
کنترل فرایند
کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی
ترمودینامیک
عملیات واحد
دروس تخصّصی:
بسته به گرایش متفاوت است.